ساخت جرثقیل سقفی

ساخت جرثقیل سقفی یکی از سازه‌هایی است که در اغلب سوله‌ها، کارخانه‌ها و به طور کلی سالن‌های صنعتی بزرگ استفاده می شود. ساخت جرثقیل سقفی یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنعت به حساب می‌آید. زیرا صنایع گوناگون بسیاری به این سازه همه کاره نیاز جدی دارند. جرثقیل‌های سقفی انواع مختلف دارند. که هر کدام برای مصارفی خاص مناسبند.

جرثقیل سقفی

جرثقیل سقفی یکی از ابزارهای بسیار حیاتی و اثربخش در صنایع مختلف است که بر روی سیستم نصبی یا سقف کارگاه نصب می‌شود. این دستگاه با دقت و قدرت بالا، توانایی جابجایی بارهای سنگین، تجهیزات صنعتی، و مواد ساختمانی را داراست. از ویژگی‌های برجسته جرثقیل‌های سقفی، انعطاف‌پذیری در فضا و قابلیت اجرای حرکات دقیق به منظور جابجایی بارها در فضاهای محدود است. با سیستم‌های کنترل پیشرفته، سرعت حرکت و ارتفاع بلندکشی قابل تنظیم هستند. این ابزارها به عنوان یک جزء اساسی در ساخت و ساز، صنایع تولیدی، و سایر صنایع استفاده می‌شوند و نقش بسیار مهمی در بهبود بهره‌وری، ایمنی کارکنان، و تسهیل انتقال بارها ایفا می‌کنند.

بهتر بدانید: نحوه انتخاب قطعات یدکی مناسب جرثقیل

ساخت جرثقیل سقفی

ساخت جرثقیل های سقفی طی یک سری مراحل پیچیده صورت می گیرد. در ابتدا ساخت آنها بسیار ساده بود و از یک بازوی قابل گردش تشکیل شده بود که دارای دو تکیه گاه عمودی و یک تکیه گاه افقی بودند و برای حفظ تعادل یک وزنه داشتند. این مدل از ساخت تا حدود قرن شانزدهم ادامه داشته است. با پیشرفت چشمگیر در صنعت تغییراتی در ساخت جرثقیل صورت گرفت. وسایلی چون موتور بخار و برق موجب پیشرفت در ساخت این جرثقیل ها شد. در واقع ساخت جرثقیل سقفی تحولاتی گام به گام داشته است. در ابتدا برای بالا بردن برد و دسترسی به بازوی اصلی بازوی کوچک اضافه می شود. با بهینه شدن ساختار فولاد و استفاده از ابزارهایی مانند موتور گازوئیلی و برقی در این صنعت پیشرفت هایی صورت گرفت.
پیشرفت سریعی در ساخت این جرثقیل با توجه به نیاز روزافزون انسان ها به این وسیله صورت گرفته است. در ایران این جرثقیل با کیفیت بالایی ساخته می شود و از مهندسان کارآزموده در طراحی آن بکار گرفته می شود. به طور کلی ساخت جرثقیل سقفی به صورت تک پل و دو پل انجام می شود. در نوع تک پل تناژ با توجه به اندازه دهانه قابل تغییر است. در ساخت دو پل نیز از تناژ بالاتر از 10 تن و دهانه 24 متر استفاده می شود. در ساخت این جرثقیل باید دقت شود که سیم بکسل در جای خود کاملا محکم شده باشد و پیچ و تاب نداشته باشد. بر اساس وزن سیستم باربند مناسب تعیین شود. فونداسیون سوله به گونه ای باشد که بار جرثقیل های سقفی را تحمل کند. این جرثقیل ها برای مکان های سرپوشیده بهترین انتخاب هستند و دارای اجزایی به نام بالابر، ترولی و پل می باشند. این جرثقیل ها با ارتفاع کمی زیر سقف جایگذاری می شوند و از دو ریل برای تغییر مسیر در صفحه دو بعدی استفاده می شود. پل در جرثقیل های سقفی امکان تغییر ارتفاع را می دهد.

در ادامه بخوانید: نحوه ساخت پل جرثقیل سقفی

مراحل ساخت انواع جرثقیل سقفی

جرثقیل از اصلی ترین وسایل جابجایی درون کارخانه و کارگاه است که استفاده از آن در صنایع سنگین و نیمه سنگین اجتناب ناپذیر است. طراحی و ساخت وینچ سقفی از حوزه های کاربردی است که نیازمند دانش، مهارت و تجربه کافی در امر جابجایی مواد است. به همین دلیل این مساله بسیار حائز اهمیت است که خطا در عملکرد جرثقیل باعث ایجاد حوادث ناگوار و خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری خواهد بود.

مراحل ساخت جرثقیل سقفی به شرح زیر است:

1- برشکاری

اولین گام در فرآیند ساخت یک جرثقیل، برشکاری ورق ها و پروفیل های مورد نیاز است. در این مرحله، ورق‌های فولادی (معمولاً ورق های ST37 یا ST52) و سایر متریال خریداری شده، بر اساس نقشه های کارگاهی، توسط تجهیزات برشکاری مانند دستگاه های CNC، دستگاه های برش طولی (راسته بر)، دستگاه های برش ریلی، دستگاه های گیوتین و اره ها، برش داده می شوند.

2- تسمه سازی

در این مرحله، تسمه ها و پلیت های برش داده شده، طبق نقشه، در کنار یکدیگر قرار داده شده و به یکدیگر جوش می شوند. این عملیات باید به گونه ای انجام شود که اجزای جوش شده، همانند یک قطعه یکپارچه، قابل استفاده باشند. بنابراین، کیفیت اتصالات در این مرحله بسیار اهمیت دارد. پس از اتمام کار در این مرحله، تسمه ها و پلیت های آماده شده، پس از تائید فنی ناظر، به واحد مونتاژ منتقل می گردد.

3- مونتاژ اولیه قطعات

در این مرحله، مونتاژکارها، طبق نقشه، کلیه اجزای جرثقیل سقفی، مانند پل ها، تیرهای حمال و … را مونتاژ کرده و آن ها را توسط خال جوش، به صورت موقت به یکدیگر متصل می کنند. پس از اتمام کار و پس از تایید قطعات مونتاژ شده توسط ناظر، آن قطعات به واحد جوشکاری انتقال داده می شوند.

4- جوشکاری اولیه

در این مرحله، قطعات مونتاژ شده، توسط جوشکارهای ماهر، بر اساس روش جوشکاری و نکات اجرایی ذکر شده در نقشه ها، توسط تجهیزات مخصوص، به صورت کامل به یکدیگر جوش داده می شوند. از مهمترین این تجهیزات، می توان به دستگاه های جوشکاری (رکتی فایرها)، دستگاه جوشکاری Co2، دستگاه زیرپودری و دستگاه اسلگ اشاره نمود.

بیشتر بدانید: قیمت جرثقیل سقفی

5- سوراخ کاری قطعات

برخی از قطعات جرثقیل مانند فلنج ها باید طبق نقشه سوراخ کاری شوند تا هنگام نصب بتوان آن ها را توسط پیچ و مهره به یکدیگر متصل نمود. همچنین، تیرهای حمال جرثقیل نیز در این مرحله سوراخ کاری می شوند.
سوراخ کاری اجزای جرثقیل نیز باید بر اساس نقشه و با استفاده از تجهیزات مخصوص صورت پذیرد. از مهمترین این تجهیزات می توان به دریل ها و دستگاه های دریل مغناطیسی قابل حمل (مگنت ها) اشاره نمود.

6- مونتاژ نهایی قطعات و جوشکاری نهایی

در این مرحله، در صورت نیاز، قطعات دیگری که احتمالاً باید بر روی پل ها یا تیر حمال ها نصب شوند، مونتاژ و تکمیل شده و پس از انتقال به واحد جوشکاری، عملیات جوشکاری نهایی بر روی آن ها انجام می شود.
در پایان این مرحله، پس از تائید نهایی قطعات توسط ناظر پروژه، عملیات مونتاژکاری و جوشکاری قطعات جرثقیل، به صورت کامل به پایان می رسد و قطعات آماده شده، جهت تمیزکاری، به واحد تمیزکاری انتقال داده می شوند.

7- تمیزکاری قطعات ساخته شده

در این مرحله، کلیه ضایعات، گل جوش ها، خرده آهن ها و چربی ها و آلودگی های موجود در قطعات، به صورت دستی (توسط دستگاه فرز یا فرچه های سیمی مخصوص) و یا با استفاده از دستگاه های سندبلاست، تمیزکاری می شوند. در پایان این مرحله، پس از تائید نهایی اینکه قطعات، عاری از هرگونه آلودگی هستند، قطعات تمیزکاری شده، جهت رنگ آمیزی، به واحد مربوطه انتقال داده می شوند.

8- رنگ آمیزی سازه جرثقیل

در این مرحله، کلیه قطعات آماده شده، رنگ آمیزی می شوند. همانگونه که می دانید، یکی از معایب فولاد، آسیب پذیری آن در برابر رطوبت و شرایط محیطی است. بدین منظور، اجزای سازه را توسط رنگ های مخصوص، پوشش می دهند تا از آن ها در برابر شرایط مخرب محیطی محافظت نمایند. بر این اساس، جرثقیل ها نیز همانند سایر سازه های فلزی، نیازمند رنگ آمیزی هستند تا با ایجاد یک پوشش، در برابر خوردگی و پوسیدگی محافظت شوند
در پایان، لازم است قطعات رنگ آمیزی شده، توسط ناظر، بررسی شده و توسط دستگاه مخصوص تست رنگ، نوع رنگ استفاده شده و کیفیت و ضخامت آن مورد تائید قرار گیرد. پس از اتمام کار، قطعات رنگ آمیزی شده برای بررسی های نهایی، به واحد مربوطه انتقال داده می شوند.

9- کنترل نهایی سازه

در این مرحله، کلیه قطعات رنگ آمیزی شده، برای آخرین بار، توسط ناظران پروژه، بررسی و ایرادات موجود ثبت می شوند. در صورت وجود هر گونه ایراد، قطعه مربوطه مرجوع شده و ایرادات موجود، برطرف خواهند شد. در پایان، قطعاتی که تائید نهایی شده باشند، جهت ارسال، به واحد بارگیری منتقل خواهند شد.

10- نصب تجهیزات الکتریکی و مکانیکی

پس از آماده شدن سازه جرثقیل، لازم است تجهیزات الکتریکی جرثقیل (مانند بالابر، موتور محرکه طولی، تابلو برق، سیستم های برق رسانی طولی و عرضی و دستگاه های کنترل کننده جرثقیل) و همچنین تجهیزات مکانیکی جرثقیل (مانند کالسکه، قلاب، زنجیرها، کاسه چرخ ها، ضربه گیرها و ترمزها) بر روی آن نصب گردند. در پایان، تمامی تجهیزات نصب شده و هماهنگی آن ها، توسط افراد متخصص تست شده و تائیدیه های لازم صادر می گردد.

11- بارگیری و ارسال به محل نصب

در این مرحله، قطعات تائید شده، توسط تجهیزات مخصوص، مانند لیفتراک ها و جرثقیل ها، بارگیری شده و به محل نصب، ارسال می گردند. با این کار، عملاً فرآیند ساخت پروژه به پایان می رسد و فرآیند نصب و اجرای آن آغاز می گردد.
معمولاً نصب جرثقیل های سقفی، توسط یک یا چند جرثقیل کامیونی انجام می شود. پس از نصب، مجدداً تست های لازم گرفته شده و در صورت صدور تائیدیه از سوی ناظر پروژه، بهره برداری از جرثقیل عملاً آغاز می شود.

بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی در تهران

هزینه ساخت جرثقیل سقفی

عمده هزینه های ساخت و نصب جرثقیل های سقفی، از طراحی تا بهره برداری، شامل سه بخش زیر می شود:
الف) هزینه طراحی، ساخت و نصب اسکلت سازه جرثقیل: سازه جرثقیل های سقفی، عمدتاً شامل یک یا دو پل به همراه کلگی ها و همچنین تیرهای حمال است که از فولاد مستحکم (پروفیل های استاندارد یا تیر ورق های فولادی) ساخته می شوند. ابتدا این سازه باید با در نظر گرفتن نیروهای وارده بر آن، توسط مهندس محاسب، طراحی گردد. پس از طراحی، نقشه های کارگاهی سازه تهیه شده و ساخت اسکلت سازه در کارخانه اسکلت فلزی آغاز می گردد. در پایان نیز سازه ساخته شده به محل پروژه ارسال شده و توسط جرثقیل های کامیونی نصب می شود.
هزینه های مربوط به فرآیند ساخت جرثقیل سقفی، شامل هزینه های متریال و مواد اولیه (مانند پروفیل ها، ورق های فولادی، رنگ و …) به همراه هزینه های مونتاژ، جوشکاری، تست جوش، رنگ آمیزی، تست کیفیت رنگ و هزینه های حمل و نقل و بارگیری است. بنابراین، هزینه های این بخش، شامل هزینه های طراحی، مدلسازی، ساخت و نصب سازه است که بسته به نوع جرثقیل و ابعاد آن، متفاوت خواهد بود. معمولاً، طراحی و ساخت جرثقیل های سقفی دو پل، پیچیده تر از جرثقیل های سقفی تک پل است. ضمن آنکه مواد مصرفی مورد نیاز برای ساخت جرثقیل های سقفی دو پل نیز بیشتر از جرثقیل های سقفی تک پل است.
ب) هزینه تجهیزات الکتریکی جرثقیل: این بخش شامل هزینه تجهیزات الکتریکی به کار رفته در جرثقیل های سقفی مانند بالابر (وینچ)، موتور محرکه طولی، تابلو برق، سیستم های برق رسانی طولی و عرضی و دستگاه های کنترل کننده جرثقیل است. هزینه های این بخش، به نوع و مدل تجهیزات انتخاب شده بستگی دارد.
ج) هزینه های تجهیزات مکانیکی جرثقیل: این بخش شامل هزینه های تهیه و نصب ریل ها، براکت ها، کالسکه، قلاب، زنجیرها، کاسه چرخ ها، ضربه گیرها و ترمزها است که با توجه به نوع جرثقیل و کاربری آن متفاوت خواهد بود.

بهتر بدانید: جرثقیل بازویی

ویژگی استفاده از جرثقیل سقفی

سازگاری : از آنجا که این جرثقیل ها، بر روی سقف کارخانه نصب می شوند که می توانند به راحتی با شرایط و نیاز متقاضی اصلاح شوند دارای انعطاف پذیری بالایی هستند و خواسته کاربر را تا جایی که امکان داشته باشد فراهم می سازد.
قابلیت تنظیم : جرثقیل های سقفی میتوانند با استفاده از قلاب و طراحی سازه های فلزی و ابزارهای خاص بصورت سفارشی ساخته شوند.
ارگونومی : با استفاده از جرثقیل های سقفی نیاز به حضور اپراتور در محل کاهش می یابد که باعث خستگی کمتر می شود و خطر آسیب را به حداقل می رساند. جرثقیل های سقفی، بدون وجود موانع، کالا ها را در در امتداد راهرو به جلو یا عقب حرکت می دهند.
کنترل بار : کنترل از راه دور رادیویی و کلیدفرمان های آویزی دکمه فشاری، امکان مشاهده بهتر و تسلط بیشتر برای کاربر جرثقیل را فراهم می کند که باعث می شود خطر مرتبط با حمل بار با میزان بیشتر ظرفیت جرثقیل سقفی، از اپراتور دور شود .
هزینه های تعمیر و نگهداری پایین : جرثقیل های سقفی با در نظر گرفتن انواع مختلف ظرفیت، درجه بندی (سفارشی) و آخرین فناوری ها استفاده می شوند که باعث شده به تعمیر و نگهداری کمتری در مقایسه با سایر دستگاه های بالابر نیاز داشته باشند.
موقعیت یابی : سیستم های خودکار بسیار حساس با دقت یک هزارم سرعت مکان دقیق را نشان می دهند.
هزینه های نیروی کار را کاهش می دهد : یک جرثقیل سقفی به تنهایی می تواند جایگزین چندین لیفتراک شود و یک محیط کاری بزرگ را پوشش دهد .
کاهش خسارت محصول: با استفاده از جرثقیل در یک خط مستقیم بدون موانع خارجی و وجود سرعت های مختلف در حین حرکت محصول ، محصولات را به آرامی کنترل میکند و آسیب آنها را به حداقل رسانیده است .
ایمنی : از آنجا که آنها روی سقف و در یک منطقه خاص کار می کنند ، جرثقیل های سقفی با ترافیک لیفتراک مواجه نمی شوند و در هنگام وارد شدن بارها به سالن ، دیوارها ، ماشین آلات یا سایر موانع، صدای آژیر خطر به صدا در می آید.

بیشتر بدانید: جرثقیل دروازه ای

کاربرد جرثقیل های سقفی

مزایای استفاده از جرثقیل های سقفی موجب استفاده روزافزون آن ها در صنایع مختلف شده است، به طوری که آن ها را می توان در اکثر محیط های صنعتی مشاهده نمود.

از مهمترین کاربردهای جرثقیل های سقفی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1- صنعت ساختمان
2- نیروگاه ها
3- صنایع نفتی و پتروشیمی
4- صنایع دریایی و کشتی سازی
5- صنایع خودروسازی و هواپیماسازی
6- صنایع تولیدی و بسته بندی
7- انبار و ذخیره سازی
8- بازرگانی و تجاری
9- صنایع ذوب و نورد فلزات
10- صنایع برش کاری
11- صنایع با پتانسیل انفجار و آتش سوزی
12- صنایع ریخته گری
13- صنایع تولید محصولات بتنی
14- صنایع بازیافت مواد
15- انبار نگهداری فلزات
16- صنایع واگن سازی
17- صنایع هوا و فضا
18- صنایع سیمان، سرامیک و کاشی سازی

بیشتر بدانید: جرثقیل دماگ