آشنایی با انواع جرثقیل سقفی و کاربرد آن

آشنایی با انواع جرثقیل سقفی و کاربرد آن را در سایت فروشگاهی ای ابزار به بررسی آن می پردازیم.

جرثقیل یا جراثقال یکی از مهم ترین و پرکاربردترین انواع ماشین آلات در پروژه های بزرگ ساختمانی و عمرانی محسوب می شود. جرثقیل کلمه ای عربی بوده که معادل آن در زبان فارسی “گرانبر” می باشد.

تاریخچه ساخت جرثقیل

اولین جرثقیل های تاریخ در حدود 4000 قبل در مصر باستان برای جابه جایی اجسام مورد استفاده قرار می گرفتند. این وسیله در گذشته با نام شادوف شناخته می شد. جراثقال های اولیه چوبی بودند و از یک تکیه گاه افقی، دو تکیه گاه عمودی و یک بازوی گردان تشکیل شده بودند.
نحوه کار آن ها به گونه ای بود که برای تعادل در یک طرف، وزنه تعادلی و در انتهای دیگر آن بازوی گردان قرار داشت که آب یا کالا را جا به جا می کرد.

جرثقیل سقفی

امروزه با استفاده از ماشین آلات سنگین صنعتی،کارهای بسیار بزرگی که انجام آن توسط نیروی انسانی و تجهیزات اولیه ی ساده، سخت و ناشدنی می باشد، براحتی امکان پذیر می باشد. یکی از این سازه های بسیار مهم و کارآمد جهت پیشبرد سریع فرآیند یک پروژه، جرثقیل سقفی می باشد. این وسیله متشکل از بدنه ای ساخته شده از جنس تیرآهن به همراه یک قلاب و کابلی که برای حمل اجسام بروی تیرآهن تعبیه شده است، می باشد. در واقع جرثقیل سقفی دارای دو ریل می باشد که در موازات هم قرار دارند و بصورت افقی در طول یک مکان همچون سالن های بزرگ قرار می گیرند. حرکت جرثقیل بروی این ریل ها در 6 جهت می باشدکه همین امر سبب شده تا جابجایی توسط آن بسیار راحت و آسان باشد. قلاب در این سازه نقش جابجایی اجسام بزرگ و سنگین را بعهده دارد که به وسیله ی کابلی که به آن متصل می باشد، اجسام را بلند کرده و به جای که مدنظر می باشد انتقال می دهد. اغلب از این جرثقیل سقفی برای مکان های بزرگ مسقف مانند سالن های بزرگ صنعتی و سوله ها و دیگر مکان های بزرگ سرپوشیده استفاده می کنند. جرثقیل سقفی در دو نوع ساخته می شود، جرثقیل سقفی تک پل و جرثقیل دو پل معادل این دستگاه در زبان انگلیسی overhead crane است که معمولاً برای انتقال عمودی و افقی بارها در انبار و سالن های صنعتی استفاده می شود.که هرکدام از آنها دارای ویژگی مخصوص بخود می باشند.

بیشتر بدانید: بیشتر بدانید: جرثقیل دروازه ای

انواع جرثقیل سقفی

جرثقیل سقفی تک پل

جرثقیل سقفی تک پل (overhead crane single girder) یک پل با راهبر طولی وجود دارد که وینچ بالابر به شکل آویز از بال پایین پل جرثقیل قرار گرفته و حرکت عرضی جرثقیل جزئی از وینچ است.
این نوع جرثقیل از قابلیت و کارایی بالایی برخوردار بوده به این دلیل که قادر است در دو جهت طولی و عرضی، حمل و جابجایی بار داشته باشد و این سبب شده که از قابلیت بالای در مکان های مثل سالن ها برای جابجایی بار استفاده شود. این نوع جرثقیل با پوشش دادن کل محوطه از کارایی بالایی برخوردار بوده. لازم به ذکر است که سقفی تک پل در دو حالت رونشین و آویز موجود می باشند که در نوع رونشین بر روی ریل نصب می شود و این قابلیت را دارد که بر روی ریل حرکت کند و در نوع آویز، جرثقیل به حالت آویز بوده که جرثقیل در زیر ریل تیری آویزان بوده و حرکت می کند.

جرثقیل سقفی دوپل

جرثقیل سقفی دو پل یا جفت پل (overhead crane double girder) دارای دو پل با راهبر طولی هستند که وینچ بالابر با استفاده از یک کالسکه در عرض دو پل جرثقیل حرکت می‌کند.
بهره برداری از این نوع جرثقیل بیشتر بوده به این دلیل که از سرعت و قدرت بیشتری برخوردار بوده و توانایی بیشتری در برابر فشار بار را دارد. از نقطه قوت های جرثقیل سقفی دوپل سازگاری با هر نوع محیطی بوده و ایمنی در کار را بیشتر در این نوع جرثقیل می بینیم. و از طراحی های مختلفی برخوردار بوده که در دهانه های مختلفی ساخت شده اند.

تفاوت جرثقیل سقفی تک پل و دوپل

جرثقیل‌های سقفی تک پل به طور معمول در کاربری‌های سبک (تا تناژ حدود 15-20 تن) و مدت زمان کارکرد حداکثر 6 ساعت در یک شبانه روز و جرثقیل‌های سقفی دو پل به طور معمول در کاربری‌های سنگین (بالاتر از 15-20 تن) و مدت زمان کارکرد طولانی 8 ساعت و بالاتر در یک شبانه روز به دلیل ثبات بالاتر آن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
جرثقیل‌های دوپل به ویژه در زمان حرکت طولی جرثقیل ثبات بالاتری دارند.
تفاوت اصلی این دو، طراحی در ارتفاع مؤثر زیر قلاب می‌باشد، ارتفاع مؤثر زیر قلاب در جرثقیل‌های دو پل به دلیل طراحی آن بیشتر از جرثقیل‌های تک پل می‌باشد.
رویکرد قلاب در طراحی دوپل بهتر از طراحی تک پل می‌باشد.
دسترسی قلاب به کناره‌های سالن با توجه به اتصال پل و کلگی، بهتر از جرثقیل‌های تک پل می‌باشد.
وزن کلی جرثقیل تک پل به دلیل سبک‌تر بودن سازه آن کمتر از جرثقیل دوپل می‌باشد.
بنابراین تأثیر بار وارده آن بر روی سازه سالن کمتر خواهد بود.
به طور کلی جرثقیل تک پل نیاز به فضای آزاد کمتری از روی تیر حمال نسبت جرثقیل دو پل دارد.
جرثقیل‌های تک پل به دلیل سبک‌تر بودن سازه و متفاوت بودن مکانیزم‌های آن ارزانتر از جرثقیل‌های دوپل می‌باشند.
سقفی تک پل در مکان هایی کاربرد دارند که مکان مورد نظر از نظر ابعاد کوچک باشد زیرا این نوع از جرثقیل دارای دهانه کوتاه است.
جرثقیل سقفی دو پل از این قابلیت برخوردار خواهد بود که در محیط های بزرگ و فروشگاه و کارگاه های بزرگ حتی در طبقات بالا نیز مورد استفاده قرار بگیرد. برای جا به جایی بارهایی با ظرفیت های سنگین و طول بزرگ کاربرد زیادی خواهد داشت.
ویژگی هایی مانند ظرفیت بلند کردن بار، سرعت انجام کار و ثبات در این دو جرثقیل با هم برابری نخواهد کرد بنابراین بهتر است که که از جرثقیل سقفی تک پل برای مدت کوتاه و محصولات سبک وزن مورد استفاده قرار بگیرد. در جرثقیل سقفی دو پل می توانید بار با ظرفیت زیاد را با سرعت بالا و عملکرد بالا جا به جا نمایید و مدت طولانی قادر خواهد بود تا کار انجام بدهد.

آشنایی با انواع جرثقیل سقفی و کاربرد آن

بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی برقی

جرثقیل سقفی آویز

جرثقیل‌های آویز به سادگی بر روی سقف سالن قرار می‌گیرند، به طوری که چنانچه شما امکان نصب ستون و تیر‌های حمال‌ را ندارید، با استفاده از این نوع جرثقیل‌ها می‌توانید نیاز جابه جایی خود را تأمین سازید.
لذا می‌توانید از فضای ورودی سالن، داخل انبار و حتی نقاط ویژه انبار که مورد نیاز است، برای جابه جایی تولیدات خود بیشتر استفاده کنید.
ضمناً با استفاده از این نوع جرثقیل‌ها امکان جابه جایی بالابر از مسیری به مسیر دیگر و ریلی دیگر، در نتیجه دسترسی به نقاط مورد نظرتان فراهم می‌گردد.

آشنایی با انواع جرثقیل سقفی و کاربرد آن

دامنه حرکتی در جرثقیل سقفی:

جرثقیل های سقفی بسته شکل و نوع خود و شرایط و محدودیت های فیزیکی سالن امکان حرکت در دو تا شش جهت را دارا می باشند. در بهترین حالت حرکت سه بعدی یک جرثقیل سقفی به شکل زیر انجام می شود.
حرکت به عقب و جلو در راستای طول سالن (محورX) از طریق پل جرثقیل فراهم می شود.
حرکت به چپ و راست در راستای عرض سالن (محورY) از طریق کالسکه جرثقیل فراهم می شود.
حرکت به بالا و پایین در راستای ارتفاع سالن (محورZ) از طریق بالابر جرثقیل فراهم می شود.

در ادامه بخوانید: نحوه ساخت پل جرثقیل سقفی

کاربردهای جرثقیل سقفی

• بارگیری و تخلیه وسایل سنگین از کامیون و وسایل حمل و نقل بار
• جابه جایی مواد در اطراف یک نقطه و سوله با کارایی بسیار بیشتر از وسایلی مانند یدک‌کش یا نیروی انسانی
• بیرون کشیدن مهره و میخ از ماشین‌های پرس در کارخانه
• تغذیه دستگاه‌ها به وسیله مواد اولیه در مراکز تولیدی و سوله
• جابه جایی قطعات به شکل صحیح و کنترل شده در خطوط مونتاژ
• جابه جایی کانتینر‌ها در اطراف کشتی‌ها و مراکز حمل و نقل
• انتقال وسایل سنگین در سوله انبار
• کارخانجات صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
• کارخانجات صنعتی
• صنایع فولاد و آهن
• صنایع ساختمانی و…..

اصطلاحات فنی جرثقیل سقفی

ظرفیت: ماکزیمم وزنی که جرثقیل سقفی قادر خواهد بود بالا ببرد.
دهانه: فاصله افقی بین ریل های گذرگاهی که در آن جرثقیل حرکت می کند.
ارتفاع قلاب یا بالابر: فاصله مورد نیاز از کف تا قلاب جرثقیل است. این گزینه در بیشتر کارها ضروری است زیرا ارتفاع گذرگاه از کف را تعیین می کند و به ارتفاع مشخص داخلی ساختمان بستگی دارد.
سرعت پل، واگن برقی و بالابر: آهنگ حرکت پل یا واگن برقی یا آهنگ بالا رفتن بالابر است و معمولاً برحسب فوت بر دقیقه یا FPM بیان می شود. شما می توانید سرعت قسمت های مختلف جرثقیل را به صورت مجزا یا با هم بیان کنید. برای حرکت طولی جرثقیل گاهی نیروی محرکه هایی با فرکانس متغیر نیز در نظر می گیرند.

بهتر بدانید: جرثقیل سقفی در تهران

مزایای جرثقیل های سقفی:

• بارگیری و جابجایی بارها و مواد تا وزن ۲۵۰ تن
• بارگیری و جابجایی اجسام خیلی سنگین که فرد نمی تواند آن را به صورت دستی حمل کند.
• بالا بردن یک جسم به مکانی که به راحتی برای شخص قابل دسترسی نیست.
• کاهش خطر آسیب‌های عضلانی و آسیب‌های فشاری مکرر از طریق جابجایی نادرست.
• رفع خستگی کارکنان از جابجایی وسایل به صورت دستی
• بهبود کارایی خط تولید
• کاهش خطر حوادث کار
• کاهش خطرات منجر به تصادف در محیط کاری
• کاهش امکان خسارت و صدمه دیدن بار

آشنایی با انواع جرثقیل سقفی و کاربرد آن

سخن پایانی

جرثقیل یکی از ماشین آلات قدرتمند و کاربردی بوده که نقش مهمی در جابجایی اجسام سنگین دارد. بدون وجود جرثقیل ساخت برج‌های بسیار عظیم، سد سازی، پل سازی و سایر سازه‌های بزرگ روی خشکی غیر ممکن خواهد بود. بالا بودن ایمنی جرثقیل در هنگام کار و توانایی آن در حمل و نقل اجسام سنگین سبب شده تا از این وسیله در پروژه‌های عمرانی بزرگ، سد سازی، پل سازی، جابجایی اجسام و حمل بار در کارخانه‌ها، سوله‌ها و ..‌. مورد استفاده قرار گیرد. برای راحتی کار و کاهش خطرات در پروژه‌های بزرگ، مناسب‌ترین جرثقیل را با توجه به ظرفیت بار آن از مراکز معتبر خریداری یا اجاره کنید.

بهتر بدانید: جرثقیل دماگ

سوالات متداول

1- انواع جرثقیل های سقفی کدام اند؟
جرثقیل های سقفی تک پل، دوپل و جرثقیل سقفی آویز
2- مزایای استفاده از جرثقیل سقفی چیست؟
از مهم ترین ویژگی های جرثقیل سقفی به قابل تنظیم بودن، ارگونومیک بودن، پایین بودن هزینه تعمیرات و نگهداری، قابلیت موقعیت یابی و کاهش هزینه های کار، می توان اشاره کرد.
3- از جرثقیل های سقفی در کجا بیشتر استفاده می شود؟
محیط های صنعتی، انبارها، سالن های تولید، کارخانجات، تعمیرگاه ها و خیلی جاهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.